اینجا در بخش کودکان سرطانی بیمارستان افضلی‌پور کرمان، گویا زمان طور دیگری جلو می‌رود؛ ثانیه ها اینجا بی‌معنا است؛ هر ثانیه یک یا چند ساعت درون چشم و ذهن و قلب تو را سوراخ می‌کند و راه به جایی نمی‌برد.
دیدن ثانیه‌های درد کشیدن کودکان سرطانی خیلی خیلی بیشتر به چیزی شبیه واژه «تحمل» نیاز دارد و الان که دارم از مشاهداتم درباره بخش درمان این اطفال در کرمان می‌نویسم، ذهنم درگیر این است که کادر درمان چطوری توانسته‌اند یا می‌توانند روزها یا سال ها در چنین محیطی ادامه کار دهند.
اینجا نه چشم عادت می‌کند به گریه و اشک‌های مدام کودکانی که شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی شده اند نه دل؛ نه روح و البته فکر و ذکر آدم. وقتی بی حالی و دردهای شدید کودکان را که با تهوع به سراغشان می آید می بینی، مستاصل می شوی و نمی دانی باید چکار کنی چون هیچ کاری هم از دستت بر نمی آید.
اگر بگویم اینجا ته ته دنیاست؛ واقعا هست؛ باید پدر یا مادر باشی تا این ته دنیا را با همه پوست و گوشتت حس کنی، و هزار بار دعا که کاش ما دردهای این کودکان معصوم فروشی بود یا قابل انتقال.
راهرو طولانی بیمارستان افضلی پور شهر کرمان را پشت سر می گذارم؛ آنجا در انتها، ساختمانی به چشم می خورد که روی تابلو آن نوشته است: بخش آنکولوژی(سرطان شناسی) کودکان.
البته پیدا کردن بخش برای کسی که نخستین بار پایش به اینجا باز می‌شود، به این راحتی نیست زیرا تابلو راهنما برای یافتن بخش مورد نظر در بیمارستان یا وجود ندارد یا ما نتوانستیم آن را ببینیم و باید مدام از کارکنان و پرسنل سوال بپرسید.
به واسطه درمان کودک یکی از بستگان پایم مثل خیلی از خانواده ها به این بخش از بیمارستان باز شده است؛ در و دیوارهای بخش با نقاشی های کودکانه، کاغذ رنگی و تزئینات مناسب سن اطفال پوشانده شده است اما وقتی نگاهت به داخل بخش، تخت های مملو از کودکانی که دیگر جا برایشان نمانده، کودکانی که فریادشان قطع نمی شود و باقی صحنه ها می افتد، این نقاشی های کودکانه بیشتر شبیه طنز به نظرت می رسد؛ انگار همه تلخی های دنیا را رنگ کرده باشند و با سوزن داخل چشمانت فرو کنند و تو راهی نداشته باشی جز اینکه اجازه بدهی اشک‌هایت کف بیمارستان بریزند و بریزند شاید آنجا هم خیس شود.
نمی دانم چطور و چه واژگانی را باید به کار بگیریم که لحظات درد کشیدن کودکان را روایت کنم؛ از کدامین کودک و کدام تخت بگویم؟ از مائده بگویم، دخترک ۱۰ ساله ای که چند روز پیش تسلیم شد، نتوانست تاب بیاورد و به آسمان ها پر گشود؟ از مادر رنجوری بگویم که از آن سوی درماندگی، جایی در محروم ترین نقاط استان خودمان کرمان یا استان های همجوار آمده است تا بچه سرطانی اش که نای تحمل عوارض پرتودرمانی ندارد را تر و خشک کند؟
از کمبودهای اینجا بگویم؟ مگر می توانم از کمبود تخت بیمارستانی، فضای کوچک، نبود تجهیزات و شمار بیشتر کودکان مبتلا بگویم اما انصاف را رعایت نکنم و نگویم که با همین بضاعت، چطور هستند از کادر درمان، مردان و زنان، پدران و مادرانی که حاضر شده اند و قبول کرده اند بیایند در چنین فضایی کار کنند و خدا نکند که پای درددل ها و غصه های آنان بنشینیم که بخواهند سفره دلشان را از آنچه در بخش آنکولوژی کودکان سرطانی بیمارستان افضلی پور دیده اند و ندیده اند برایمان شرح دهند و در اولین جملاتشان هم از کمبودها و نارسایی ها در خدمت رسانی برای وضع موجود و تقاضایی که همیشه بیشتر از تخت های بیمارستانی است روایت نکنند.
کودکانی که تحت درمان های سخت شیمی درمانی و پرتودرمانی دربند تخت بیمارستان شده اند و توان حرکتی آنان را محدود کرده است و در طول درمان تجربه های وحشتناکی از مبارزه با هیولای سرطان دارند که خوشبختانه درصد بالایی بهبود پیدا می کنند و گاهی هم مثل مائده دخترک ۱۰ ساله که تسلیمش شد و به آسمان ها پرواز کرد و خاطره ای تلخ برجای گذاشت.
کادر درمان هستند تا از درد و رنج این بیماران معصوم به لحاظ جسمی و روحی اندکی کاسته شود، ولی فضای ماتم زده و سنگین بخش که گاهی با آه و ناله و گریه کودکی می شکند، سخت آزار دهنده است
کادر درمان هستند تا از درد و رنج این بیماران معصوم به لحاظ جسمی و روحی اندکی کاسته شود، ولی فضای ماتم زده و سنگین بخش که گاهی با آه و ناله و گریه کودکی می شکند، سخت آزار دهنده است، باید به پزشکان، پرستاران و پرسنل این بخش درود گفت که در چنین محیط سختی وظیفه خود را انجام می دهند.
بخش آنکولوژی کودکان در بیمارستان افضلی‌پور با وجود کامل بودن امکانات، اما به دلیل مراجعات بیماران بسیار کوچک و محدود است، فرسودگی تخت ها و سرویس های بهداشتی کاملا به چشم می آید، هر بیمار کودک یک یا ۲ نفر همراه دارد که همین مساله شلوغی بخش را بیشتر می کند.
به ناچار از حدود پنج ماه پیش در این مرکز باز شده است و اگر اغراق نباشد، اگر چه سعی می کنم کمتر به اطراف توجه کنم، اما دیدن رنج بیماری کودکان سرطانی که باید سلامت و شاد به زندگی خود ادامه دادند، روح انسان را می خراشد و از دیدن چهره رنجور این بیماران روحیه ام به مرز فروپاشی می رسد.
در جنوب شرق کشور تنها یک بخش آنکولوژی (درمان خونی) تخصصی کودکان وجود دارد که همین است با ۱۷ تخت بستری و پنج تخت درمانگاهی.
تقاضا متغیر است اما معمولا بیشتر از این تخت هاست؛ گرچه عملا از سر ناچاری وقتی تقاضای بیشتر رقم می خورد، سعی می کنند به طور موقت تخت اضافه کنند؛ یا روند درمان برخی را کوتاه کنند، درد بیماری خود مسأله ای جداست؛ شیمی درمانی و پرتو درمانی عوارض خود را دارد؛ بیشتر دردهای مفصلی، سردرد، بیشترین و شایع ترین، تهوع است.
بعضی وقت‌ها مادران هم کم می آورند و کلافه می‌شوند مثل مادری که نمی توانست در برابر گریه های مدام فرزندش کاری کند و از کوره در رفت و یک لحظه گفت: خسته ام کردی.
بچه ها معمولا نسبت به سرم و آمپول واکنش بیشتری دارند؛ طاقتشان نیز نسبت به بزرگسالان کمتر است حالا ببینید طاقتشان در برابر عوارض سرطان چگونه خواهد بود که عوارض شدیدترین دارد.
تصور کنید بچه چهارماهه که سرطان خون دارد و هر روز باید چندبار سوزن یا نمونه و آزمایش گیری برای او انجام شود.
این وضعیت تنها بخش آنکولوژی کودکان در جنوب شرق کشور است که ظرفیت بخش به هیچ وجه جوابگوی پذیرش این اطفال معصوم نیست و راه اندازی بخش جدید نیز به آینده ای نامعلوم وعده داده می شود.
اشباع ظرفیت بخش آنکولوژی بیمارستان افضلی پور
مادر مصطفی از مرز استان های سیستان و بلوچستان برای درمان فرزندش به کرمان آمده است، پزشکان سرطان خون را برای پسر ۱۱ ساله تشخیص داده اند، حدود یکسالی می شود که ۵۰۰ کیلومتر مسیر را ماهی چند مرتبه برای درمان طی می کند، از وضعیت درمان فرزندش راضی است اما امکانات رفاهی بیمارستان را برای کودکان سرطانی و همراهانشان کم می داند.
وی تاکید می کند: شیمی درمانی با عوارضی که دارد، حال کودک سرطانی را بدتر می کند، همراهان که اکثریت والدین آنها هستند مجبورند که همیشه در کنار کودک بمانند و خستگی، بیخوابی به رنج آنها افزوده می شود، اینجا جز صندلی برای همراه بیمار هیچ امکاناتی وجود ندارد.
بالای سر دختر بچه ۶ ساله ای می روم که موهای سر و صورتش به دلیل شیمی درمانی ریخته است، از جنوب کرمان به همراه پدر و مادرش آمده و برای دریافت دارو ۶ روز باید بستری باشد.
پدر کودک جایش را به مادر می دهد، برای هر شب اقامت سوئیت اجاره کرده اند، مادر می گوید: بچه ام خوب بشود، زحمت و پول مهم نیست، خدا را شکر می کنیم که این مرکز وجود داشت والا باید به تهران و جاهای دیگر می رفتیم، البته ساختمان جدیدی که آماده بشود جا برای بیمار و همراه زیادتر خواهد بود.
پرستاران بخش مرتب در رفت و آمد هستند و وضعیت کودکان بیمار را بررسی می کنند، ۲ خیریه محک و کمک برای حمایت از کودکان سرطانی فعال هستند که در حوزه دارو و اهدای بسته های معیشتی و وسائل سرگرمی به این کودکان و خانواده هایشان رسیدگی و کمک می کنند.
فرهاد که بتازگی جشن تولد پنج سالگی اش را گرفته، روی تخت با تبلتش مشغول بازی است، دور برش پر از اسباب بازی شده که اقوام برایش کادو آورده اند.
پدر فرهاد از وضعیت رسیدگی پرسنل بخش بسیار راضی است، اما اظهار داشت: ما در مدت ۶ ماه گذشته که به بیمارستان برای درمان فرزندم مراجعه می کنیم، می بینیم که تعداد کودکان بیمار هر روز بیشتری می شود، ضمن اینکه دوره درمان این کودکان طولانی و شاید چند سال طول بکشد، با این شرایط این بخش اصلا جوابگوی بیماران نیست.
وی ادامه داد: گفته می شد که بخش جدید قرار است افتتاح شود، ولی فعلا خبری نیست، امیدواریم هیچ کودک بیماری نداشته باشیم اما واقعا باید سریع تر برای بخش جدید کاری انجام شود.
رنج بیماری و درمان سرطان سختی طاقت فرسایی دارد، حال اگر این بیمار کودک باشد، دشواری درمان برای والدین، اطرافیان و کادر درمانی چند برابر می شود و به نوعی کودکان سرطانی نیاز به خدمات پزشکی ویژه تر و حوصله و صبر بیشتر دارند.
با توجه به اینکه کودکان سرطانی به دلیل وضعیت سنی و فیزیکی در بیماری مثل سرطان از روند درمانی خاص تری نسبت به بزرگسالان برخوردار هستند، فراهم شدن محیطی منطبق با سن و سال و روحیات این گروه سنی همراه با امکانات مدرن برای درمان موفق بسیار ضروری به نظر می رسد.
مرکز درمانی و آموزشی افضلی پور شهر کرمان با توجه به اینکه یک مرکز ارجاعی در منطقه جنوب شرق کشور است و از استان های همجوار نیز بیماران به صورت تخصصی به این مرکز ارجاع داده می شوند، بخش های متعدد فراوانی دارد که همین مساله تراکم بیماران را در پی داشته و تخت های پیش بینی شده برای آن جوابگوی حجم زیاد مراجعان نیست. هر چند مسئولان وعده ساخت بیمارستان ۷۰۰ تخت خوابی شهید سلیمانی در آینده و تخصصی شدن بیمارستان افضلی پور برای زنان و کودکان را داده اند اما آن هم نیاز به حمایت دارد.
بخش آنکولوژی اطفال بیمارستان افضلی پور کرمان به عنوان تنها مرکز تخصصی ارائه دهنده خدمات درمانی به کودکان مبتلا به سرطان در استان کرمان، با ۱۷ تخت عمومی و پنج تخت درمانگاهی ضمن اینکه به بیماران داخل استان خدمات می دهد، پذیرای کودکان بیمار از مناطق همجوار نیز است که همین موضوع باعث شلوغی و تراکم بیماران شده است و نشان می‌دهد مدیران کشور باید اینجا را ویژه‌تر ببینند.
ساخت ساختمان جدید آنکولوژی اطفال بیمارستان افضلی پور کرمان در سال ۹۸، توسط خیر و نیکوکارحوزه سلامت، خبر بسیار خوبی برای خانواده های درگیر و کادر درمانی بود تا ضمن خدمات درمانی با کیفیت تر، تعداد بیشتری از کودکان سرطانی نیز با درمان از رنج بیماری آسوده شوند.
اما طولانی شدن اتمام کار و تعلل در تجهیز این مرکز، زمان بهره برداری از ساختمان جدید را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است و به نظر می رسد خیر و دانشگاه علوم پزشکی توپ را در زمین یکدیگر می اندازند.
این در حالیست که بیماری سخت سرطان بهانه روال اداری و بروکراسی و جلسه نمی شناسد و ضمن درگیر کردن افراد در صورت تعلل با پیشرفت برق آسای خود جان اطفال بیگناه را در خطر می اندازد.
راه اندازی مرکز جدید آنکولوژی اطفال تا پایان سال
سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان نیز با اشاره به کمبود تخت در مرکز آنکولوژی اطفال بیمارستان افضلی پور کرمان گفت: این بیمارستان به جز بیماران بومی استان کرمان به عنوان مرکز ارجاع، از استان های همجوار مانند هرمزگان و سیستان و بلوچستان نیز پذیرش دارد و با توجه به اینکه تک مرکز تخصصی آنکولوژی اطفال است، طبعا شاهد ورودی بیماران زیادی به آن هستیم.
سیدمهدی هاشمی با بیان اینکه تعداد تخت مصوب بیمارستان افضلی پور کرمان ۴۲۰ است، تصریح کرد: اما اینک ۷۲۰ تخت فعال در بخش های مختلف این بیمارستان داریم که بالغ بر ۲۰۰ تخت، به کودکان اختصاص دارد و هیچ امکانی برای گسترش و راه اندازی بخش جنبی برای اطفال سرطانی نداریم.
وی اظهارداشت: بخش جدیدآنکولوژی اطفال که توسط خیر حوزه سلامت ساخته شده است، طی۲ ماه آینده با تکمیل تزئینات آن و تحویل به دانشگاه تا پایان سال افتتاح و مشکل این بیماران حل می شود.
سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان تاکید کرد: دانشگاه علوم پزشکی تجهیز این مرکز را برعهده دارد که در حال پیگیری برای تهیه تجهیزات و وسائل هستیم.
وی بیان کرد: داروهای مورد نیاز کودکان سرطانی توسط وزارت بهداشت تامین می شود و در حال حاضر مشکل خاصی از این بابت نداریم، مگر اینکه داروی خاصی که خارج از فهرست پزشک تجویز شود که بیمار آن را به صورت آزاد تهیه کند.
هاشمی ادامه داد: با ساخت بیمارستان ۷۰۰ تختخوابی شهید سلیمانی در آینده، بیمارستان افضلی پور مختص زنان و اطفال می شود و قسمت بسیار بزرگی از مشکلات بیماران استان حل خواهد شد.
اگر چه مسئولان دانشگاه علوم پزشکی کرمان تکمیل ساختمان برای تجهیز را اعلام تاخیر در راه اندازی مرکز جدید آنکولوژی اطفال اعلام کرده اند، اما خیر حوزه سلامت که ساخت مرکز آنکولوژی اطفال را برعهده دارد از اتمام عملیات ساختمانی و آماده بودن آن برای تجهیز توسط دانشگاه علوم پزشکی خبر می دهد.
ساختمان جدید آنکولوژی اطفال آماده تحویل است
مرتضی هاشمیان به عنوان نماینده خانواده مرحوم احمد هاشمیان خیر حوزه سلامت که ساخت بخش جدید آنکولوژی اطفال بیمارستان افضلی پور کرمان را برعهده دارد، گفت: عملیات ساختمان جدید به پایان رسیده است و تنها نصب سیستم سرمایش و گرمایش آن در حال انجام است و آماده تحویل به دانشگاه برای تجهیز مرکز هستیم.
وی تصریح کرد: طی جلساتی که با مسئولان دانشگاه برگزار کردیم، منتظر اقدامات نهایی این دانشگاه برای تحویل و بهره برداری از مرکز جدید آنکولوژی کودکان سرطانی هستیم.
هاشمیان تصریح کرد: این پروژه ساختمانی با زیربنای یک هزار و ۴۰۰ مترمربع، در ۲ طبقه و با ۴۰ تختخواب در مرکز آموزشی و درمانی افضلی پور با بالاترین استانداردها احداث شده است.
با توجه به اینکه ساختمان بخش جدید آنکولوژی اطفال بیمارستان فاضلی پور شهر کرمان به پایان رسیده است، ضرورت دارد که مسئولان زودتر امکان تجهیز و بهره برداری آن را پیدا کنند تا درمان سخت کودکان سرطانی راحت‌تر انجام شود.
