مدیران عشایر کرمان می‌گویند ۸۰ درصد مراتع استان در خشکسالی از بین رفته و باتوجه به اینکه بسیاری از منابع آبی نیز نابود شده یا کاهش یافته، زندگی عشایر تحت تاثیر جدی قرار گرفته است و باید از ابعاد مختلف به این موضوع توجه کرد.
زندگی عشایری غیر از آنکه نوعی سبک زندگی مولد به شمار می‌رود که در صیانت از جنگل ها، مراتع و حفاظت از امنیت نیز نقش مهمی دارد، در بحث های حفظ آداب و روسم و نیز رونق گردشگری نیز می تواند منبع درآمدهای پایدار باشد اما با وضعیت کنونی زنگ خطر نابودی این نوع زندگی در کشور و استان کرمان به صدا درآمده است.
در این زمینه بیشتر بخوانید:
اثرپذیری مراتع، آسیب به منابع آبی و نیز مشکلات حوزه راه های عشایری از جمله مهمترین مشکلات عشایری به شمار می رود که در کنار سایر مولفه ها مانند تغییر رویکرد و سبک زندگی عشایر می تواند در صورت ادامه روند کنونی، مشکل ساز شود و هشدارها برای احتمال زندگی عشایری رنگ واقعیت به خود بگیرد.
لذا ضرورت مراقبت از زیرساخت های عشایر، تامین نیازها و ارائه تسهیلات به این قشر مولد بسیار ضرورت دارد که خبرنگار ایرنا با همین رویکرد به سراغ مدیرکل امور عشایری استان کرمان رفته است تا در این زمینه نظرات وی را جویا شود.
رضا نیکزادی مدیرکل امور عشایری استان کرمان با بیان اینکه خشکسالی‌های اخیر نزدیک به ۸۰ درصد مراتع استان را از بین برده است گفت: این در شرایطی است که ۸۰ درصد تامین علوفه دام عشایر از طریق مراتع بوده است.
رضا نیکزادی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: استان کرمان طی سال های گذشته درگیر خشکسالی شده که زندگی قریب به اتفاق عشایری استان کرمان را تحت تاثیر قرار داده است.
وی خاطرنشان کرد: نزدیک ۵۰ درصد منابع آبی ما از جمله قنات ها، رودخانه و چشمه ها خشکیده‌اند یا کم آب شده اند و تولیدات باغی و زراعی ما به حداقل رسیده؛ این در حالیست که دستگاه های متولی برخی چاه های عشایر را نیز پلمب کرده اند.
مدیرکل امور عشایری استان کرمان گفت: اداره کل عشایری در این خصوص تمهیداتی به منظور کاهش اثرات خشکسالی انجام داده و در کاهش علوفه ۸۰ درصدی نیز حدود ۶۰ هزار تن نهاده را از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون بین عشایر توزیع کرده ایم.
وی اظهارداشت: جایگزین منابع آبی، ناوگان آبرسانی سیار را به ۲ برابر رساندیم و اکنون ۲۲ دستگاه آبرسانی در شمال استان کرمان فعالیت آبرسانی سیار را انجام می دهند و همکاران ما زحمات زیادی را متحمل شدند اما معتقدیم که مسایل و مشکلات عشایر باید به صورت ریشه ای و بنیادی رفع شود.
نیکزادی اضافه کرد: در حوزه پرداخت وام نیز طی سال گذشته از محل اعتبار سازمان عشایری منابعی در اختیار عشایر قرار دادیم که این روند همچنان ادامه دارد.
وی گفت: ایجاد شبکه آب در مناطق عشایری از اتفاقات خوبی بود که طی این سال ها در کنار اثرات خشکسالی در مناطق عشایر نشین استان کرمان داشتیم و در این زمینه نزدیک به ۱۵ پروژه آبرسانی اجرا شد؛ همچنین شبکه های ایجاد شده از سال گذشته جایگزین آبرسانی سیار می شوند که تاکنون نزدیک ۵۸۰ خانوار زیر پوشش آب شرب و بهداشتی قرار گرفته اند.
مدیرکل امور عشایری استان کرمان عنوان کرد: شاخص های برخورداری را نسبت به سال های گذشته در حوزه راه عشایر ارتقا دادیم و اکنون عمده مسایل عشایر استان کرمان آب و راه است.
نیکزادی افزود: بزرگترین مانع تولید در حوزه عشایری کمبود بارندگی است که متاسفانه طی سال های اخیر شاهد آن بوده ایم و استمرار دارد.
ضرورت ارتقای خدمات دهی
وی ادامه داد: برای اینکه از شرایط خشکسالی گذر و همچنان خانوارها را در مناطق عشایری ماندگار کنیم باید خدمات دهی به عشایر را بالا ببریم و شاخص های برخورداری را در این مناطق ارتقا دهیم که در انجام این مهم همه دستگاه ها باید کمک کنند.
پلمب ۱۸ حلقه چاه عشایر
مدیرکل امور عشایری استان کرمان همچنین با اشاره به مشکل دیگر این قشر از جامعه بیان کرد: شهریورماه امسال نشست شورای عشایری استان کرمان با حضور رییس این سازمان و جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و استاندار کرمان داشتیم که ۱۶ بند در موضوعات مختلف از جمله رفع مشکل پلمب چاه آب عشایر از جمله در پارک ملی خبر(khabr) مصوب شد.
به گفته وی در این زمینه یکسری مکاتبات به همت معاونت عمرانی استانداری در دستور کار است و در نشستی که قرار است برگزار شود، وضعیت چاه های آب عشایری استان را تعیین تکلیف می کنیم.
این مسئول افزود: متولی واگذاری زمین و چاه آب، منابع طبیعی و آب منطقه ای هستند؛ ۱۸ حلقه چاه آب در حوزه بافت، رابُر و اُرزودئیه این مشکلات را دارند و تداخلی در این حوزه وجود دارد که این مسایل در نشستی با حضور معاون عمرانی استاندار کرمان بررسی می‌شود و نتیجه آن به مردم اعلام خواهد شد.
نیکزادی ابراز داشت: بخشی از اعتبارات از محل سفر رییس‌جمهور که اعتبارات قابل توجهی نیز است برای عشایر در نظر گرفته شده و بخشی از اعتبارات نیز مربوط به مناطق محروم و پرداخت وام است که به ادارات تخصیص داده نشده اما پیگیری برای جذب آنها ادامه داد.
فکری به حال دام و گردشگری عشایر شود
وی همچنین گفت: برای رفع نگرانی های عشایر باید فکری به حال فروش دام آنان شود؛ نخستین بحث خرید دام مازاد عشایر است که سالانه نزدیک به ۳۰ درصد دام عشایر بایستی به بازار عرضه شود و باتوجه به خشکسالی ها دستگاه های متولی از جمله پشتیبانی امور دام و تشکل های مربوطه باید دام های آنان را خریداری کنند یا مبالغی به صورت اقساطی در اختیار عشایر قرار دهند.
نیکزادی یادآور شد: قیمت نهاده ها باتوجه به آزادسازی ارز ترجیحی طی ماه های گذشته روند افزایشی داشته و از طرفی قدرت خرید عشایر برای تامین نهاده مورد نیاز خود پایین آمده لذا ضرورت دارد وام های کم بهره درازمدت در اختیار عشایر قرار گیرد و شرایطی ایجاد کنیم که افراد مجبور نشوند دام خود را بفروشند.
مدیرکل امور عشایری استان کرمان گفت: بایستی در کنار دامپروری، به تولیدات این قشر نیز تنوع بخشید و حوزه گردشگری و عشایرگردی را فعال کنیم؛ مناظر بسیار بکر موجود در جوار عشایر ظرفیت جذب گردشگران را دارد و با این اقدام می توان اقتصاد خانوار عشایری را در شرایط خشکسالی بهبود بخشید.
وی تصریح کرد: حدود ۴۵ نقطه گردشگری عشایری را در مناطق مختلف استان کرمان شناسایی کردیم و به میراث فرهنگی ارائه دادیم؛ از طرفی افراد خوش‌ذوق در مناطق گردشگری حضور دارند و می توانند اقامت گردشگران را برعهده گیرند.
ضرورت رونق تولیدات صنایع دستی و گیاهان دارویی عشایر
نیکزادی با اشاره به دیگر ظرفیت های عشایری افزود: در کنار گردشگری، صنایع دستی عشایر را نیز داریم که ۳۰ درصد صنایع دستی استان کرمان را عشایر تولید می کنند و این تولیدات در استان کرمان و خارج از این استان بازارپسند محسوب می شوند که لازم است بازار آنها رونق یابد.
وی ادامه داد: فروش محصولات تولیدی عشایر در دستور کار قرار گرفته که با این کار می توانیم بخشی از مشکلات جامعه هدف خود را رفع کنیم.
نیکزادی افزود: گیاهان دارویی نیز با توجه به اینکه استان کرمان دچار تنش آبی است باید در مناطق مستعد کشت شود تا در کنار اقتصاد خانوار بتواند مشکل مردم را رفع کند.
طبق اعلام مرکز آمار ایران عشایر استان کرمان ۶ هزار و ۱۰۰ خانوار و حدود ۶۴ هزار نفر در شمال استان کرمان هستند که در ۵۰ درصد مساحت استان قلمرو دارند.
